Hệ miễn dịch có vai trò bảo vệ sức khỏe con người luôn được khỏe mạnh, ngăn ngừa tình trạng nhiễm bệnh. Khi hệ miễn dịch gặp vấn đề sẽ dẫn đến mắc một số bệnh lý liên quan đến hệ miễn dịch. Vậy miễn dịch là gì? Làm thế nào để tăng cường hệ miễn dịch? Hãy cùng mill6.org tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé.
I. Miễn dịch là gì?
Miễn dịch được hiểu là hệ thống phòng thủ tự nhiên của cơ thể con người bao gồm mạng lưới các tế bào đặc biệt, mô, protein và cơ quan hoạt động cùng với nhau để bảo vệ cơ thể chống lại sự tấn công của virus, vi khuẩn gây bệnh.
Bằng việc ngăn chặn những mối đe dọa của bệnh tật vào cơ thể, hệ miễn dịch hoạt động giống như hệ thống giám sát chống lại sự xâm nhập, phát triển của các căn bệnh lý khác nhau.
Nếu gặp phải mầm bệnh như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh thì hệ miễn dịch sẽ thực hiện phản ứng miễn dịch để chống lại sự tấn công của chúng.
Hệ miễn dịch nằm ở khắp mọi nơi trong cơ thể người như da, lá lách, amidan cổ họng, họng, tủy xương, hệ thống tiêu hóa… điều này giúp chúng hình thành và lưu trữ các tế bào, đồng thời duy trì hoạt động liên tục nhằm đảm bảo cơ thể luôn được khỏe mạnh.
II. Phân loại hệ miễn dịch
Hệ miễn dịch ở mỗi người sẽ có sự khác nhau, nhưng theo nguyên tắc chung thì miễn dịch sẽ mạnh mẽ hơn ở người trưởng thành. Do thời điểm này, chúng ta đã tiếp xúc với nhiều loại mầm bệnh và phát triển khả năng miễn dịch tốt hơn. Đây cũng là lý do mà người lớn thường ít mắc bệnh hơn trẻ nhỏ.
1. Miễn dịch bẩm sinh
Khi được sinh ta, chúng ta đã có mức độ miễn dịch nhất định để chống lại những tác nhân gây bệnh. Hệ miễn dịch của con người tương tự như một số loài động vật, sẽ tấn công các mầm bệnh ngay từ đầu, ví dụ như da, màng nhầy ở cổ họng, ruột…
Nếu mầm bệnh vượt qua được hàng rào phòng thủ đầu tiên là miễn dịch bẩm sinh thì khả năng miễn dịch chủ động hoặc miễn dịch thụ động sẽ xảy ra.
2. Miễn dịch chủ động
Hệ thống miễn dịch chủ động sẽ bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công, phát triển của các mầm bệnh. Khi chúng ta được tiêm vacxin hoặc tiếp xúc với mầm bệnh thì cơ thể sẽ xây dựng một loạt kháng thể với các mầm gây bệnh khác nhau.
Điều này còn được gọi là bộ nhớ miễn dịch về hệ miễn dịch có khả năng ghi nhớ những tác nhân, mầm bệnh gây hại trước đó.
3. Miễn dịch thụ động
Miễn dịch thụ động là mượn từ nguồn khác, nhưng không kéo dài được. Ví dụ như thai nhi sẽ nhận được kháng thể miễn dịch từ mẹ thông qua nhau thai trước khi sinh và thông qua sữa mẹ sau sinh.
Hệ thống miễn dịch thụ động sẽ giúp bảo vệ trẻ nhỏ khỏi một số bệnh nhiễm trùng trong những năm tháng đầu đời.
III. Vai trò của hệ miễn dịch
Như đã chia sẻ, hệ thống miễn dịch sẽ bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân gây nhiễm trùng. Do đó, nếu một người có hệ thống miễn dịch kém thì sẽ có nguy cơ mắc bệnh thường xuyên hoen. Vậy cụ thể vai trò của miễn dịch là gì đối với cơ thể con người.
1. Bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ nhiễm bệnh
Hệ thống miễn dịch chính là hàng rào bảo vệ tự nhiên của cơ thể. Trong khi đó, virus, vi khuẩn, ký sinh trùng… có mặt ở khắp mọi nơi. Phản ứng của hệ miễn dịch trước những nguy cơ nhiễm bệnh diễn ra như sau:
Một hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ bảo vệ con người trước những tác nhân gây bệnh bằng cách tạo ra hàng rào bảo vệ để ngăn chặn chúng xâm nhập vào cơ thể.
Nếu những mầm bệnh có thể vượt qua được hàng rào bảo vệ đó thì hệ miễn dịch sẽ sản sinh ra bạch cầu cùng với các hóa chất, protein để phá hủy các yếu tố lạ gây hại cho cơ thể. Hệ thống miễn dịch sẽ làm mọi cách để loại bỏ kháng nguyên trước khi chúng phân chia.
Trong trường hợp thất bại, hàng rào bảo vệ của cơ thể sẽ tăng cường hoạt động mạnh mẽ hơn để không cho mầm mống gây bệnh tiếp tục phát triển.
2. Tạo kháng thể chống bệnh cũ tái phát
Con người khi sinh ra đã có mức độ miễn dịch nhất định, song sẽ dần hoàn hơn theo thời gian. Khi trẻ nhỏ thường xuyên bị cảm, hệ miễn dịch sẽ tạo ra ngân hàng kháng thể trong lần tiếp xúc với mầm bệnh đầu tiên và dần hình thành khả năng chống lại chúng.
Đưa những mầm gây bệnh đã được làm yếu vào trong cơ thể để tạo điều kiện cho hệ miễn dịch ngăn chặn, tạo ra kháng thể.
Tuy nhiên, hệ miễn dịch cũng dần kém hiệu quả hơn ở người cao tuổi. Việc suy giảm hệ thống miễn dịch sẽ khiến người già dễ mắc bệnh, phổ biến nhất là viêm khớp, ung thư.
IV. Biện pháp tăng cường hệ miễn dịch
Không có bất kỳ loại thuốc hay chất bổ sung nào có thể làm tăng cường hệ thống miễn dịch. Thay vào đó, chúng ta cần duy trì thói quen sống lành mạnh để cải thiện chức năng bảo vệ của hệ miễn dịch như:
- Tập thể dục: Bạn chỉ cần thực hiện những bài bài tập đơn giản, nhẹ nhàng như đi bộ cũng có thể giúp bạch cầu hoạt động tốt hơn, giải phóng hormone endorphin giúp giảm đau, ngủ ngon hơn, nhờ đó mà hệ miễn dịch được cải thiện.
- Ăn uống lành mạnh: chế độ dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng đối với hệ miễn dịch và sức đề kháng. Bên cạnh các loại rau củ, trái cây giàu chất chống oxy hóa, vitamin thì bạn cũng nên bổ sung tỏi, nấm để tăng sức đề kháng.
- Kiểm soát căng thẳng: theo các chuyên gia sức khỏe, khi căng thẳng thì cơ thể sẽ tiết ra hormone cortisol, adrenaline sẽ làm hệ miễn dịch bị suy yếu. Hơn thế, căng thẳng kéo dài có thể khiến bạn sễ mắc bệnh hơn. Vậy nên hãy tập thiền, yoga để giảm căng thẳng, nâng cao trách nhiệm cuộc sống.
- Không lạm dụng chất kích thích: uống quá nhiều rượu bia, hay lạm dụng chất kích thích có thể gây ức chế tế bào bạch cầu khiến hệ miễn dịch bị suy yếu.
Tóm lại, hệ miễn dịch có vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi những mầm bệnh ngoại lai. Hy vọng với những chia sẻ trên đây đã giúp bạn hiểu rõ miễn dịch là gì cũng như các biện pháp giúp tăng cường hệ thống miễn dịch để có được cơ thể khỏe mạnh.